Tıp fakültesi öğrencileri vicdani ret konusunda ne düşünüyor?

Kısaca “Sağlık çalışanının kişisel değerleri nedeniyle belli bir sağlık hizmetini sunmayı reddetmesi” şeklinde tanımlanabilecek olan ‘Vicdani ret’ kavramı, günümüzde sağlık hizmetleri içinde giderek önem kazanan bir tartışma alanı oluşturmaya başlamıştır. Kimi hekimler kişisel değerlerini gerekçe göstererek bazı tıbbi uygulamaları yapmamaya hakları olduğunu ileri sürmektedir.

Bu çalışmanın amacı, ‘Vicdani ret’ kavramı hakkında geleceğin hekimlerinin düşünce ve tutumlarını öğrenmektir.

Anket toplam 20 sorudan oluşmaktadır ve yaklaşık 10 ila 12 dakikada tamamlanabilmektedir.

Anketi doldurmanız çalışmaya onam verdiğiniz biçiminde yorumlanacaktır.

Çalışmaya katılmamanız eğitiminizi hiçbir biçimde etkilemeyecektir.

Verilerin gizliliğini korumak bütünüyle araştırmacıların sorumluluğundadır.

Araştırma için BUÜTF Araştırma Etik Kurulu'ndan onay alınmıştır (28/12/2020 - 718).

Katılımınız için şimdiden teşekkür ederiz.

Prof.Dr. M. Murat Civaner

Bursa Uludağ Üniversitesi
Tıp Fakültesi
Tıp Tarihi ve Etik AD
mcivaner@uludag.edu.tr

Eylül Yalçınkaya

Bursa Uludağ Üniversitesi
Tıp Fakültesi

Dönem IV öğrencisi
eylulyalc@gmail.com

Question Title

* 1. Cinsiyetiniz

Kadın

Erkek

Diğer

Question Title

* 2. Eğitim gördüğünüz tıp fakültesi

Question Title

* 3. Kaçıncı sınıftasınız?

Question Title

* 4. Yaşamınızın büyük bölümünü geçirdiğiniz yer

Metropol

Kent

İlçe

Köy

Question Title

* 5. Mezun olduğunuz lise (Lise eğitiminizin çoğunluğunu aldığınız yer)

Kamu

Özel

Question Title

* 6. Tıp fakültesini seçme nedenleriniz (Birden fazla işaretlenebilir)

Ailem ısrar etti.

Doktor olan yakınlarımı örnek aldığım için.

Öğretmenlerimin önerisiydi.

Sınav puanıma en uygun seçenek buydu.

Çocukluğumdan beri idealimdeki meslekti.

Yüksek gelir getireceğini düşündüğüm için.

Biyoloji bilimlerine olan ilgimden ötürü

Hekimlik toplumda saygı gören bir meslek olduğu için.

Başkalarının dertlerine çare bulmak için.

Diğer

Question Title

* 7. Aldığınız Tıp Etiği / Deontoloji eğitimi içinde aşağıdaki konulardan hangileri yer alıyordu? (Birden fazla işaretlenebilir)

Vicdani ret

Ayrım yapmama

Hizmet sunma yükümlülüğünün sınırları

İnsan hakları

Hasta hakları

Sağlık hakkı

Eklemek istediğiniz: .......

Question Title

* 8. Tıp eğitimi aldığınız süreçte hasta ya da yakınları tarafından size yönelen sözlü şiddete maruz kaldınız mı?

Maruz kalmadım

Sadece tanık oldum

Doğrudan maruz kaldım

Question Title

* 9. Tıp eğitimi aldığınız süreçte hasta ya da yakınları tarafından size yönelen fiziksel şiddete maruz kaldınız mı?

Maruz kalmadım

Sadece tanık oldum

Doğrudan maruz kaldım

Question Title

* 10. Sağlık hakkına dair düşüncelerinizi aşağıdakilerden hangisi en iyi ifade eder?

Sağlık hizmetleri ücretsiz sunulmamalı; herkes hizmetlerin bedelini ödemelidir.

Sağlık hizmetleri herkese ücretsiz sunulamaz; devletin buna gücü yetmez. O yüzden herkes için belli bir düzeye kadar ücretsiz olmalı, onun üzerini herkes cebinden ya da yaptırabiliyorsa özel sigortadan ödemelidir.

Herkesin sağlık hakkı vardır; bu hak gereksinilen tüm sağlık hizmetlerine herkesin ücretsiz erişmesini gerektirir.

Question Title

* 11. Sizce aşağıdaki cümlelerden hangisi/hangileri hekimlik mesleğinin kapsamına girmektedir? (Birden fazla işaretlenebilir)

Sadece tedavi edici hizmetlerini sunmak

Gereksinimi olan her türlü sağlık hizmetini sunmak (Koruyucu, geliştirici, tedavi edici ve rehabilite edici)

Kişinin talep ettiği hizmetlerin sunulması (İstediği ilacın yazılması, istediği tetkikin yapılması, geleneksel/alternatif uygulamaların yapılması gibi)

İnsan bedeninin doğal biyolojik yapısının değiştirilmesi (Genetik müdahale ile doğacak bebeklerin hafızasının artırılması gibi)

Engellilik durumunda işlevlerin iyileştirilmesi (Nöral implantla görmenin sağlanması gibi)

Sadece doğal görünümü değiştirmeye yönelik estetik müdahalelerde bulunmak (Burun estetiği gibi)

Sosyal endikasyon olduğu gerekçesiyle talep edilen tıbbi uygulamalarda bulunmak (Hymen onarımı gibi)

Kadının kendi bedeni üzerindeki hakları ve üreme hakkına dayanarak talep ettiği tıbbi uygulamalarda bulunmak (Gebeliğin isteğe bağlı sonlandırılması gibi)

Diğer:

Question Title

* 12. Aşağıdaki ifadelerden sizin için uygun olanı işaretleyiniz (Birden fazla işaretlenebilir).

Vicdanın gösterdiği 'iyi' ve 'kötü', insanların büyük çoğunluğunda ortaktır.

Vicdan; içimizde doğduğumuzda var olan, iyi ve kötünün ne olduğunu gösteren SESTİR.

Vicdan; doğduğumuzdan beri içimizde var olan bir SES DEĞİL, büyüdükçe kişisel deneyimlerle ve aile, toplum, okul gibi dış çevrenin etkisiyle gelişen, iyi ve kötünün ne olduğunu gösteren duygudur.

Question Title

* 13. Sizce hekimlerin kendi ahlaki değerleri, kültürleri ya da inançlarına ters düşebilecek tıbbi girişimleri reddetme hakkı olmalıdır?

Evet

Emin değilim

Hayır

Question Title

* 14. Sizce vicdani ret hakkı olursa, hekim; (Birden fazla işaretlenebilir)

Neden reddettiğini / gerekçesini hastaya açıklamalı.

O hizmeti nereden alabileceği hakkında hastayı bilgilendirmeli.

Sevk etmenin ahlaki olmadığını düşünse bile, o hizmeti alabileceği kişi ya da kuruma sevk etmeli.

Hangi durumlarda vicdani ret hakkını kullanacağını meslektaşlarına önceden açıklamalı.

Hangi durumlarda vicdani ret hakkını kullanacağını hastalarına önceden açıklamalı.

Question Title

* 15. Vicdanen yanlış olduğunu düşündüğüm bir tıbbi uygulamada bulunmam istenirse;

Kişisel ya da mesleki bedeli ne olursa olsun katılmayı reddederim.

Kaygılarımı sorumlu hekime açıklarım ve mümkünse başka bir girişimde görevlendirilmemi talep ederim.

Vicdanım ne derse desin, meslek ahlakı kurallarına uyarım.

Bu tür bir girişimde bulunmam gerekebilecek bir tıbbi dala baştan girmem.

Diğer

Question Title

* 16. Meslek ahlakı kurallarında, vicdanınıza göre hareket etmeniz halinde sizi ve işinizi güvence altına alacak düzenlemeler bulunmalı mı?

Evet

Emin değilim

Hayır

Question Title

* 17. Varsa dini inancınız günlük yaşamınızda ne kadar belirleyicidir?
(Dini inancınız yoksa sonraki soruya geçiniz.)
1 = Dini inancım günlük yaşantımda hiç belirleyici değildir.
10 = Yaşamımı dini inancımın gerektirdiği tüm kuralları dikkate alarak belirlerim.

Temizle

i We adjusted the number you entered based on the slider’s scale.

Question Title

* 18. Dini inancınız / inançsızlığınız yapacağınız tıbbi uygulamalarda ne kadar belirleyici olur?
0 = Dini inancım/ inançsızlığım hangi tıbbi uygulamayı yapacağım hangisini yapmayacağım konusunda hiçbir biçimde etkili olmaz.
10 = Dini inancıma aykırı hiçbir tıbbi uygulamayı yapmam.

Temizle

i We adjusted the number you entered based on the slider’s scale.

Question Title

* 19. Aşağıdaki ifadelere katılım düzeyinizi belirtiniz (İlgili dalın uzmanı olduğunuzu varsayarak).

	Evet	Emin değilim	Hayır
Burun estetiği talebini karşılarım.	Burun estetiği talebini karşılarım. Evet	Burun estetiği talebini karşılarım. Emin değilim	Burun estetiği talebini karşılarım. Hayır
İsteğe bağlı meme estetiği talebini karşılarım.	İsteğe bağlı meme estetiği talebini karşılarım. Evet	İsteğe bağlı meme estetiği talebini karşılarım. Emin değilim	İsteğe bağlı meme estetiği talebini karşılarım. Hayır
Kalça estetiği talebini karşılarım.	Kalça estetiği talebini karşılarım. Evet	Kalça estetiği talebini karşılarım. Emin değilim	Kalça estetiği talebini karşılarım. Hayır
Vulva estetiği talebini karşılarım.	Vulva estetiği talebini karşılarım. Evet	Vulva estetiği talebini karşılarım. Emin değilim	Vulva estetiği talebini karşılarım. Hayır
Yağ aldırma talebini karşılarım.	Yağ aldırma talebini karşılarım. Evet	Yağ aldırma talebini karşılarım. Emin değilim	Yağ aldırma talebini karşılarım. Hayır
Boy uzatma talebini karşılarım.	Boy uzatma talebini karşılarım. Evet	Boy uzatma talebini karşılarım. Emin değilim	Boy uzatma talebini karşılarım. Hayır
En alt kaburga kemiğini aldırma talebini karşılarım.	En alt kaburga kemiğini aldırma talebini karşılarım. Evet	En alt kaburga kemiğini aldırma talebini karşılarım. Emin değilim	En alt kaburga kemiğini aldırma talebini karşılarım. Hayır
Göz rengini değiştirme talebini karşılarım.	Göz rengini değiştirme talebini karşılarım. Evet	Göz rengini değiştirme talebini karşılarım. Emin değilim	Göz rengini değiştirme talebini karşılarım. Hayır
Dili ikiye ayırma talebini karşılarım.	Dili ikiye ayırma talebini karşılarım. Evet	Dili ikiye ayırma talebini karşılarım. Emin değilim	Dili ikiye ayırma talebini karşılarım. Hayır
Sünnet edilme talebini karşılarım.	Sünnet edilme talebini karşılarım. Evet	Sünnet edilme talebini karşılarım. Emin değilim	Sünnet edilme talebini karşılarım. Hayır
Cinsiyet değiştirme operasyonu talebini karşılarım.	Cinsiyet değiştirme operasyonu talebini karşılarım. Evet	Cinsiyet değiştirme operasyonu talebini karşılarım. Emin değilim	Cinsiyet değiştirme operasyonu talebini karşılarım. Hayır
Travesti hastaya hizmet sunarım.	Travesti hastaya hizmet sunarım. Evet	Travesti hastaya hizmet sunarım. Emin değilim	Travesti hastaya hizmet sunarım. Hayır
Eşcinsel hastaya hizmet sunarım.	Eşcinsel hastaya hizmet sunarım. Evet	Eşcinsel hastaya hizmet sunarım. Emin değilim	Eşcinsel hastaya hizmet sunarım. Hayır
Hymen onarımı talebini karşılarım.	Hymen onarımı talebini karşılarım. Evet	Hymen onarımı talebini karşılarım. Emin değilim	Hymen onarımı talebini karşılarım. Hayır
Kısırlaştırma operasyonu talebini karşılarım.	Kısırlaştırma operasyonu talebini karşılarım. Evet	Kısırlaştırma operasyonu talebini karşılarım. Emin değilim	Kısırlaştırma operasyonu talebini karşılarım. Hayır
İsteğe bağlı (10 haftaya kadar) gebelik sonlandırma talebini karşılarım	İsteğe bağlı (10 haftaya kadar) gebelik sonlandırma talebini karşılarım Evet	İsteğe bağlı (10 haftaya kadar) gebelik sonlandırma talebini karşılarım Emin değilim	İsteğe bağlı (10 haftaya kadar) gebelik sonlandırma talebini karşılarım Hayır
10 haftadan büyük fetüste konjential anomali varsa ailenin talebiyle gebeliği sonlandırırım.	10 haftadan büyük fetüste konjential anomali varsa ailenin talebiyle gebeliği sonlandırırım. Evet	10 haftadan büyük fetüste konjential anomali varsa ailenin talebiyle gebeliği sonlandırırım. Emin değilim	10 haftadan büyük fetüste konjential anomali varsa ailenin talebiyle gebeliği sonlandırırım. Hayır
Cinsel saldırıya bağlı gebelik sonlandırma talebini karşılarım (20 haftaya kadar).	Cinsel saldırıya bağlı gebelik sonlandırma talebini karşılarım (20 haftaya kadar). Evet	Cinsel saldırıya bağlı gebelik sonlandırma talebini karşılarım (20 haftaya kadar). Emin değilim	Cinsel saldırıya bağlı gebelik sonlandırma talebini karşılarım (20 haftaya kadar). Hayır
Doğum kontrol yöntemlerini reçete eder ve uygularım (doğum kontrol hapı, RİA, kondom gibi)	Doğum kontrol yöntemlerini reçete eder ve uygularım (doğum kontrol hapı, RİA, kondom gibi) Evet	Doğum kontrol yöntemlerini reçete eder ve uygularım (doğum kontrol hapı, RİA, kondom gibi) Emin değilim	Doğum kontrol yöntemlerini reçete eder ve uygularım (doğum kontrol hapı, RİA, kondom gibi) Hayır
(Yasal olduğunu varsayarak) Ötanazi talebini karşılarım.	(Yasal olduğunu varsayarak) Ötanazi talebini karşılarım. Evet	(Yasal olduğunu varsayarak) Ötanazi talebini karşılarım. Emin değilim	(Yasal olduğunu varsayarak) Ötanazi talebini karşılarım. Hayır
Organ nakli yaparım.	Organ nakli yaparım. Evet	Organ nakli yaparım. Emin değilim	Organ nakli yaparım. Hayır
Domuz kaynaklı kalp kapağı takarım.	Domuz kaynaklı kalp kapağı takarım. Evet	Domuz kaynaklı kalp kapağı takarım. Emin değilim	Domuz kaynaklı kalp kapağı takarım. Hayır
Karşı cinsin genital muayenesini yaparım.	Karşı cinsin genital muayenesini yaparım. Evet	Karşı cinsin genital muayenesini yaparım. Emin değilim	Karşı cinsin genital muayenesini yaparım. Hayır
Oruçlu iken karşı cinsteki hastaya dokunmamı gerektirecek tıbbi işlemleri yaparım.	Oruçlu iken karşı cinsteki hastaya dokunmamı gerektirecek tıbbi işlemleri yaparım. Evet	Oruçlu iken karşı cinsteki hastaya dokunmamı gerektirecek tıbbi işlemleri yaparım. Emin değilim	Oruçlu iken karşı cinsteki hastaya dokunmamı gerektirecek tıbbi işlemleri yaparım. Hayır
Farklı etnik kökenden insanlara hizmet sunarım.	Farklı etnik kökenden insanlara hizmet sunarım. Evet	Farklı etnik kökenden insanlara hizmet sunarım. Emin değilim	Farklı etnik kökenden insanlara hizmet sunarım. Hayır
Farklı etnik kökenden göçmenlere hizmet sunarım.	Farklı etnik kökenden göçmenlere hizmet sunarım. Evet	Farklı etnik kökenden göçmenlere hizmet sunarım. Emin değilim	Farklı etnik kökenden göçmenlere hizmet sunarım. Hayır
Alkol komasına girmiş hastaya hizmet sunarım.	Alkol komasına girmiş hastaya hizmet sunarım. Evet	Alkol komasına girmiş hastaya hizmet sunarım. Emin değilim	Alkol komasına girmiş hastaya hizmet sunarım. Hayır
Terörist olduğundan kuşkulandığım yaralıya acil hizmet sunarım.	Terörist olduğundan kuşkulandığım yaralıya acil hizmet sunarım. Evet	Terörist olduğundan kuşkulandığım yaralıya acil hizmet sunarım. Emin değilim	Terörist olduğundan kuşkulandığım yaralıya acil hizmet sunarım. Hayır

Tıp fakültesi öğrencileri vicdani ret konusunda ne düşünüyor?

Question Title

* 1. Cinsiyetiniz

Question Title

* 2. Eğitim gördüğünüz tıp fakültesi

Question Title

* 3. Kaçıncı sınıftasınız?

Question Title

* 4. Yaşamınızın büyük bölümünü geçirdiğiniz yer

Question Title

* 5. Mezun olduğunuz lise (Lise eğitiminizin çoğunluğunu aldığınız yer)

Question Title

* 6. Tıp fakültesini seçme nedenleriniz (Birden fazla işaretlenebilir)

Question Title

* 7. Aldığınız Tıp Etiği / Deontoloji eğitimi içinde aşağıdaki konulardan hangileri yer alıyordu? (Birden fazla işaretlenebilir)

Question Title

* 8. Tıp eğitimi aldığınız süreçte hasta ya da yakınları tarafından size yönelen sözlü şiddete maruz kaldınız mı?

Question Title

* 9. Tıp eğitimi aldığınız süreçte hasta ya da yakınları tarafından size yönelen fiziksel şiddete maruz kaldınız mı?

Question Title

* 10. Sağlık hakkına dair düşüncelerinizi aşağıdakilerden hangisi en iyi ifade eder?

Question Title

* 11. Sizce aşağıdaki cümlelerden hangisi/hangileri hekimlik mesleğinin kapsamına girmektedir? (Birden fazla işaretlenebilir)

Question Title

* 12. Aşağıdaki ifadelerden sizin için uygun olanı işaretleyiniz (Birden fazla işaretlenebilir).

Question Title

* 13. Sizce hekimlerin kendi ahlaki değerleri, kültürleri ya da inançlarına ters düşebilecek tıbbi girişimleri reddetme hakkı olmalıdır?

Question Title

* 14. Sizce vicdani ret hakkı olursa, hekim; (Birden fazla işaretlenebilir)

Question Title

* 15. Vicdanen yanlış olduğunu düşündüğüm bir tıbbi uygulamada bulunmam istenirse;

Question Title

* 16. Meslek ahlakı kurallarında, vicdanınıza göre hareket etmeniz halinde sizi ve işinizi güvence altına alacak düzenlemeler bulunmalı mı?

Question Title

* 17. Varsa dini inancınız günlük yaşamınızda ne kadar belirleyicidir? (Dini inancınız yoksa sonraki soruya geçiniz.)1 = Dini inancım günlük yaşantımda hiç belirleyici değildir.10 = Yaşamımı dini inancımın gerektirdiği tüm kuralları dikkate alarak belirlerim.

Question Title

Question Title

* 19. Aşağıdaki ifadelere katılım düzeyinizi belirtiniz (İlgili dalın uzmanı olduğunuzu varsayarak).

Question Title

* 20. Eklemek istedikleriniz:

* 17. Varsa dini inancınız günlük yaşamınızda ne kadar belirleyicidir?
(Dini inancınız yoksa sonraki soruya geçiniz.)
1 = Dini inancım günlük yaşantımda hiç belirleyici değildir.
10 = Yaşamımı dini inancımın gerektirdiği tüm kuralları dikkate alarak belirlerim.